Inventarisatie

1960~1970

Wat is er Typisch aan de jaren 60?

De jaren zestig: een periode van bevrijding, verandering, optimisme en ongekende creativiteit. Maar ook de tijd van de Koude Oorlog en protesten. Overal in de wereld werd het tijdperk anders beleefd. In Nederland zijn het de jaren van de hippies, de provo's en de eerste televisies.19 okt 2015

Lees verder

1960~1970-Kopie

Lees verder

1970~1980

1. Cd-speler

Wat nou Bluetooth speakers en surround sound? In de jaren 80 zagen we voor het allereerst een cd-speler! Al in 1979 verscheen het glanzende schijfje, maar pas in oktober ’82 werd de eerste draagbare cd-speler geïntroduceerd door Sony. Het apparaat verkocht zo goed dat andere bedrijven al snel soortgelijke producten op de markt brachten. Gelukkig maar, want in 1983 volgde de eerste cd van Nederlandse bodem: het album 4US van Doe Maar!

2. Wegwerpcamera

Ken je de spanning van de wegwerpcamera nog? Foto’s maken, camera inleveren en maar wachten of je kiekjes ergens op leken. De eerste wegwerpcamera zoals wij die kennen, verscheen in 1986 en werd op de markt gebracht door Fujifilm. Andere merken als Kodak en Canon gingen direct mee in de trend, waardoor er een heuse strijd ontstond en allerlei snufjes werden toegevoegd. Denk aan waterbestendige camera’s, de mogelijkheid tot panoramische kiekjes en natuurlijk een flitser!

3. Pinbetalingen

Op 4 november 1985 deed minister van Verkeer Neelie Smit-Kroes in een benzinestation in Geldrop de allereerste pinbetaling. Een belangrijk moment, dat leidde tot een minder zware portemonnee, maar ook flink onwennig voelde. Ken je het liedje nog dat werd gemaakt om Nederland te laten wennen aan dit ‘plastic geld’? Pin, pin, pin, pin, de één heeft cash, de ander cheques, maar wij hebben pin…

4. Computer

Apple bracht in 1984 de MacIntosh uit: de eerste succesvolle computer voor het grote publiek. De computer kostte 2.500 dollar, een koopje in vergelijking met concurrenten, waar je al snel 10.000 dollar voor moest neertikken. Apple kwam in diezelfde periode ook met de eerste computermuis zoals we die nu kennen. De eerste muis, die in 1952 werd uitgevonden, was namelijk zo groot als een bowlingbal!

5. Windows

En dan heb je natuurlijk nog die andere computergigant: Microsoft. Ken je Windows 1 nog? Bill Gates bracht dit systeem naar buiten in 1985. Het meest iconische was het gebruik van een computermuis, terwijl de meeste systemen in die tijd nog werkten met toetsenborden. Om mensen te laten wennen aan dat ‘gekke ding’, voegde Microsoft het spelletje Reversi toe, zodat gebruikers konden oefenen met het bewegen van de muis en het klikken op elementen. Ga even terug in de tijd en speel Reversi 1.0 hier!

6. Nintendo Game Boy

Het bedrijf Nintendo werd al in 1889 opgericht, maar het duurde honderd jaar voor ze met één van hun grootste successen kwamen: de Game Boy. Nooit eerder werd iets soortgelijks op de markt gebracht en iedereen was in de ban van de spelcomputer en spelletjes als Super Mario Land en Tetris. Wereldwijd werden meer dan 150 miljoen apparaten en een half miljard spelletjes verkocht!

7. Super Soaker

NASA-ingenieur Lonnie Johnson kwam met idee voor dit meesterwerk toen hij bezig was met een warmtepomp. Hij zag hoe een stroom water uit een mondstuk op een handdoek spoot en dacht: dat is cool als waterpistool! Zijn Power Drencher, later de Super Soaker, was het hoogtepunt van de zomer van veel (grote) kinderen! De productie van de CPS 2000 MK1, het sterkste waterpistool ooit, werd trouwens snel stopgezet. Het schiet één liter water per seconde tot een afstand van vijftien meter! (Psst, je schijnt dit ‘speeltje’ nog wel tweedehands online te kunnen kopen.)

8. GPS

De GPS, je kunt je bijna geen leven meer zonder voorstellen – al gebruiken de meeste mensen tegenwoordig natuurlijk gewoon hun mobiele telefoon. Maar wist je ook dat de GPS werd ontwikkeld als navigatiestysteem voor Amerikaanse militairen? Vanaf 1983 mochten ook burgers het systeem gebruiken, waar het merk Magellan slim op inhaakte door in 1989 de eerste draagbare GPS op de markt te brengen.

9. MTV

‘Ladies and gentleman, rock and roll.’ Dat waren de eerste woorden op MTV, de muziekzender die in Amerika live ging op 1 augustus 1981. Wist je ook dat de eerste videoclip op de zender, die na deze woorden volgde, Video Killed The Radio Star van The Buggles was? Zes jaar later kwam de legendarische muziekzender ook naar Nederland, onder de naam MTV Europe.

10. Walkman

De walkman werd eigenlijk eind jaren 70 al uitgevonden, maar won populariteit bij het grote publiek in de jaren 80. Na de introductie van het apparaat in Japan werden in zo’n acht weken al dertigduizend exemplaren verkocht. Sony was met haar walkman ook een echte trendsetter: waar je ook ging, iedereen droeg plotsklaps een koptelefoon!

Luister naar Radio 10 80's Hits

Kun je geen genoeg krijgen van de jaren 80? Waan je dan nog even in de 80's met ons themakanaal 80's Hits, want daar hoor je non-stop de grootste hits uit de jaren 80!

Deel dit artikel

Lees verder

1980~1990

Lees verder

1990~2000

USB

In 1994 werd de basis gelegd voor de USB – of Universal Serial Bus – zoals we die vandaag kennen. Een groep van zeven bedrijven, waaronder IBM, Intel en Microsoft wilde het gemakkelijker maken om randapparatuur op pc’s aan te sluiten. Daartoe moest er een einde komen aan de wirwar van verschillende aansluitingen - één universele aansluiting moest het worden. In januari 1996 kwam het eerste model beschikbaar: de USB 1.0. Sindsdien is het ontwerp steeds verder verbeterd en werd het ook toegepast op mobiele telefoons en camera’s.

DVD-speler

Wie kent hem niet: de DVD-speler. In een tijd waarin nog geen On-Demand televisie bestond, was dit het beste alternatief voor het direct kijken van een film of serie op televisie. De eerste DVD-speler werd in 1994 ontwikkeld door de Taiwanese Sony Company en het Amerikaanse Pacific Digital Company. Het duurde echter nog tot november 1996 voordat de eerste DVD-spelers op de markt kwamen. Het was een behoorlijke vooruitgang ten opzichte van de VHS-spelers die tot dat moment gebruikelijk waren: de apparaten waren compacter en DVD’s waren qua formaat en verpakking veel kleiner dan de grote videobanden. De eerste modellen waren ontzettend duur, maar toen de nieuwigheid eraf was werden de DVD-spelers steeds goedkoper. De opkomst van HD-DVD en Blu-Ray heeft dit proces nog versterkt.

DVD-speler

Digitale camera

In de vroege jaren 90 verschenen de eerste digitale camera’s op de markt. Revolutionair! Het grote verschil was natuurlijk dat er geen filmrolletjes meer nodig waren: foto’s werden op een geheugenkaart opgeslagen en konden rechtstreeks overgezet worden naar een computer. Het concept van fotograferen zonder film bestond overigens al langer, in de wereld van de satelliet- en spionagefotografie. Het elektronisch fotograferen kreeg hier vorm, maar dat was nog niet digitaal te noemen. De eerste echte digitale camera werd eind jaren 80 ontwikkeld en het eerste commerciële model kwam in de loop van 1990 op de markt.

World Wide Web

Het idee voor het World Wide Web ontstond aan het einde van de jaren 80. Bedenker Tim Berners-Lee zag een database voor zich waaruit mensen overal ter wereld informatie konden halen. In november 1990 kwam hij samen met CERN-collega Robert Cailliau met een plan dat de basis vormt voor het World Wide Web zoals we dat nu kennen. Het werd omschreven als een ‘web van hypertextdocumenten die met browsers bekeken kunnen worden’. Inmiddels kunnen we ons een wereld zonder niet eens meer voorstellen.

Lees verder

2000~2010

Zonder ASML hadden we deze 7 uitvindingen misschien nooit gehad

ASML is niet meer weg te denken uit de Brainportregio. De chipmachinefabrikant bestaat dit paasweekend veertig jaar. In de loop der jaren hebben de technische ontwikkelingen elkaar in een sneltreinvaart opgevolgd en inmiddels is ASML ook niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Kijk alleen maar naar deze zeven wereldberoemde 'uitvindingen' die mede dankzij de chipmachines van ASML zijn 'geboren'.

Je kunt het haast zo gek niet bedenken of ASML heeft er wel aan meegewerkt. In veel elektrische apparaten zitten tegenwoordig chips verwerkt. Die chips zijn waarschijnlijk weer geproduceerd met machines van de Veldhovense techgigant. Een greep uit de lijst:

1. TomTom

Wie had hem vroeger niet in de auto? Het navigatiesysteem was de uitvinding die de wegenkaarten overbodig maakte. Het apparaat kwam rond het jaar 2000 uit. "In die navigatiesystemen zitten ook chips die gemaakt zijn met ASML-machines, maar ook van onze concurrenten. In die tijd leken alle chipmachines best wel op elkaar", vertelt een woordvoerder van ASML.

Het losse navigatiesysteem was jaren geleden niet weg te denken .

2. USB-sticks

Ook de geheugenstick kwam rond het jaar 2000 op de markt. De eerste stick had een geheugen van 8 megabyte en was relatief duur. Inmiddels zijn er USB-sticks met meer dan een terabyte (1000 gigabytes) geheugen te koop. Dankzij de nieuwe machines van ASML zijn de chips door de jaren heen flink goedkoper geworden. "Een USB-stick met 128 gigabyte geheugen kost nu ongeveer elf euro, maar dat was tien jaar geleden bijna tachtig euro. Je zou kunnen stellen dat het maken van een geheugenchip nog steeds ongeveer evenveel kost, maar dat er meer geheugenruimte op diezelfde chip kan."

De USB-stick is door de jaren flink in prijs verlaagd .

3. Google

Sinds 1998 kunnen we ons allemaal suf surfen dankzij de populaire zoekmachine van Google. Een zoekopdracht wordt razendsnel uitgevoerd door grote computers met daarin chips die gemaakt zijn met de machines van ASML. Jaren na de komst van de zoekmachine van Google kwamen daar ook nog sociale media als Facebook, Twitter, Instagram en WhatsApp bij. Ook voor de opslag van berichten zijn chips van de machines van ASML gebruikt.

4. iPhones

De eerste telefoon van Apple, de iPhone, kwam halverwege 2007 uit. Het was een van de eerste telefoons zonder toetsenbord of cijferknoppen. Vanaf dat moment moest alles 'ingetoetst' worden op het scherm van de telefoon. ASML maakte ook machines voor de chips die het brein moesten zijn van deze telefoons. "Je kunt gerust stellen dat er in elke moderne smartphone een chip zit die door een machine uit Veldhoven is gemaakt", vertelt de woordvoerder. "De huidige iPhones zou je zonder ASML-machine niet meer kunnen maken. Dan liepen we nu waarschijnlijk nog met de iPhone 7."

5. Netflix

Zo'n tien jaar geleden doken streamingdiensten als Netflix, Videoland en Spotify op in Nederland. Daarmee was er veel opslag nodig in de cloud voor al die films en series, maar ook moesten deze razendsnel gestreamd kunnen worden. "Er moest goedkoop en energiezuinig veel data opgeslagen kunnen worden en het moest ook snel bekeken kunnen worden. Waar je er vroeger een hele dag over deed om een film illegaal te downloaden, kun je die film nu direct bekijken. Dit ook nog in topkwaliteit qua beeld, 4K-kwaliteit namelijk. Daar is echt een versnelling in gekomen dankzij onze nieuwe machines."

Films kunnen tegenwoordig razendsnel gestreamd worden .

6. Zelfrijdende auto's

Aan het begin van de 21ste eeuw komen de eerste auto's op de markt die de automobilist helpen om met zijn auto binnen de lijnen te blijven. Met de komst van onder meer Tesla is de zelfrijdende techniek in een vogelvlucht geraakt. Inmiddels zijn er ook volledig zelfrijdende bussen. "Zonder onze nieuwste machines was de techniek nu niet zover geweest. De computers in die auto's en bussen moeten alles heel precies in de gaten houden. Daarvoor is heel veel rekenkracht nodig en dat kan met de nieuwste chips."

Zonder ASML hadden we deze 7 uitvindingen misschien nooit gehad

7. ChatGPT

De afgelopen jaren is kunstmatige intelligentie (AI) sterk in opkomst. Een voorbeeld daarvan is ChatGPT, een chatrobot op je telefoon die zelf antwoorden kan geven op vragen. "Zonder onze nieuwste machines was ChatGPT nu niet voor iedereen beschikbaar geweest", vertelt de ASML-voorlichter.

Hij besluit: "Zonder onze nieuwste machines die in de afgelopen vijftien jaar ontwikkeld zijn, was de mensheid technologisch gezien veel minder ver geweest. Dat scheelt misschien wel tien jaar."

Tekstgenerator ChatGTP .

Lees verder

2010~2020

Lees verder

2020-2030

Lees verder

2030-2040

Lees verder

2040~2050

Lees verder